Elders in de wereld weten miljarden mensen het al: de plafondventilator is een heel slim apparaat. Als het warm is kun je hiermee op een natuurlijke en goedkope manier een heerlijke verkoeling beleven. Minder bekend is, dat je er ook aanzienlijk geld mee kan besparen. De waaier, of eigenlijk dakwaaier, zoals het apparaat zo mooi in het Afrikaans heet, kan daarbij ook nog eens een heel mooi onderdeel zijn van het interieur: je hebt ze in alle soorten en maten, de één is nog mooier dan de andere.
BesteTip: een plafondventilator is een slimme, goedkope en aangename manier van koelen.
Dit artikel is bijgewerkt op 13 augustus 2024
De voordelen van een plafondventilator op een rij
- verlaagt de gevoelstemperatuur tot een (zeer) aangenaam niveau
- op een natuurlijke manier
- kan een sieraad aan je plafond zijn,
- houdt vliegen weg, bijvoorbeeld boven een eettafel
- je hebt veel minder last van muggen door o.a. desoriëntatie
- neemt geen ruimte in beslag op de grond of op tafel zoals een normale ventilator,
- veiliger dan een staande ventilator want je kunt er niet tegenaan stoten,
- met een raam open brengt het frisse lucht van buiten naar binnen
- is ook buiten te gebruiken en
- bespaart 10 tot 30% energie in de winter.
Voordelen ten opzichte van een airco
- goedkoop in aanschaf,
- is zeer zuinig, in tegenstelling tot de energie slurpende airco
- je hebt geen onderhoud nodig,
- bovenstaande punten betekenen dat je in 10 jaar tijd aan een airco zomaar € 1500 kwijt kunt zijn,
- een plafondventilator is zeer stil: veel stiller dan een tafelventilator of een airco,
- werkt sneller: een plafondventilator koelt meteen,
- je hoeft je ramen niet dicht te houden zoals bij de airco maar kunt gewoon frisse buitenlucht door je huis laten stromen.
Voordelen als je al een airco hebt
- als je al een airco hebt, kun je hem uitzetten en zo veel geld besparen vanwege de hoge energiekosten die gepaard gaan met het gebruik van dit koelsysteem, naast de eerder genoemde voordelen,
- als je je airco wilt gebruiken om de luchtvochtigheid te verlagen, kun je in plaats daarvan een luchtontvochtiger gebruiken en zo toch nog genieten van de talloze voordelen van een plafondventilator,
- als je om één of andere reden toch graag je airco wilt blijven gebruiken dan is het gebruik van een plafondventilator zeer aantrekkelijk door de besparing die het oplevert: hoe sneller je de waaier laat draaien, hoe zachter je de airco kunt zetten.
Werking
Een ventilator werkt zo goed, dat veel mensen denken, dat dit apparaat de temperatuur daadwerkelijk verlaagt. Ze laten de waaier draaien, ook als ze in een andere kamer of zelfs niet thuis zijn. De werking is echter persoonsafhankelijk. Anders dan de airco, die via een omweg, namelijk via het koelen van de gehele ruimte inclusief objecten, de mens bereikt, richt de ventilator zich rechtstreeks tot het lichaam. Met het briesje dat de ventilator produceert, wordt de werking van het koelsysteem van het lichaam, oftewel de thermoregulatie van het lichaam, bevorderd.
Thermoregulatie?
Je lichaam maakt om te koelen gebruik van
- evaporatie, namelijk de afkoeling door het verdampen van water op je huid, de warmte daarvoor wordt ontrokken aan je huid,
- conductie, namelijk het afgeven van de warmte van je lichaam aan de omringende lucht,
- convectie, namelijk het in beweging brengen van de lucht, de warme lucht van je lichaam beweegt naar boven en
- radiatie of warmtestraling, namelijk het afgeven van warmte aan koelere objecten in de omgeving zoals meubels en muren.
En daarom doet een beetje wind, bijvoorbeeld van een ventilator, wonderen. Goed beschouwd is de slimme werking van de plafondventilator dus niet de verdienste van dit apparaat maar werkt de waaier alleen maar zo subliem vanwege de buitengewoon geavanceerde werking van het menselijk lichaam.
Video (opent in nieuw venster): Misconceptions About Heat
Welke ventilator?
- Het formaat dat je kunt gebruiken is afhankelijke van de grootte van de ruimte. Te groot werkt ook maar kost meer door een hoger energieverbruik.
- In bepaalde ruimtes heb je meerdere ventilatoren nodig om de gehele ruimte te bereiken.
- Met een tijdklok (timer) hoef je als je slaapt met een ventilator deze niet uit te zetten als je het koud krijgt. Soms kun je ook een bepaalde temperatuur instellen waarbij de waaier automatisch stopt met draaien.
- Je kunt ook kiezen voor extra energiezuinige waaier die op de hoogste stand bijvoorbeeld maar 30 watt verbruikt en toch niet inboet aan effectiviteit.
- Het is fijn kopen bij een winkel die je vertrouwt, met duidelijke informatie en een bereikbare en behulpzame klantenservice.
- De montage kun je overlaten aan een vakvrouw of -man maar is ook prima zelf te doen. Het moeilijkste van de montage is misschien wel, dat het er niet gemakkelijk uit ziet, terwijl dat het wel is. Verder is het wel fijn (en gezellig) om het samen met iemand te doen.
Hoe de liefde is ontstaan
Mijn liefde voor de plafondventilator is ontstaan in de tropen. Komend via de 45 graden in de woestijn van het Midden-Oosten in de 30 graden van het Verre Oosten voel je al heel snel: de hoogte van de temperatuur zegt niet alles over de warmte. Uit de airco van het vliegveld met een rugzak van 15 kilo op je schouders dringt binnen tien minuten die realiteit letterlijk tot je door in de vorm van vochtige lucht die langzaam doordringt in je kleren en je het zweet doet uitbreken: hier is het warm. Het tropische klimaat krijgt vorm in een klamme deken die je elke zin in beweging ontneemt. Maar dan de aankomst in de kamer van het pension: rugzak af en meteen met je vingers aan de knop bij de deur: 0, 1, 2, zo, stand 3. Vol verwachting kijk je naar de wieken aan het plafond en ja hoor: langzaam zetten de enorme vleugels zich in beweging en hoor je zacht het geluid van een waaier die door de lucht zoeft. Tegelijk ontstaat er uit het niets een briesje dat sterker en sterker wordt tot een wind die je haren laat wapperen. Meteen voel je dat dit dit het kantelmoment is van de dag want er komt een keerpunt in de zich steeds maar verder opbouwende benauwende hitte van je lichaam die geen kant op kan. Meteen voel je de warmte oplossen in het niets; meteen verdwijnt de ergste hitte uit je lichaam als door een wonder. Een kwestie van seconden is het, dat je alle benauwdheid van de reis bent vergeten alsof het er nooit was. Wat een feest! Wat een heerlijkheid! Blij laat je je onder de draaiende wieken met je rug op het bed vallen: alles is goed.
Wonderlijke werking
Dankzij de plafondventilator heb ik nooit last gehad van de warmte tijdens mijn maandenlange verblijf in de tropen. Dankzij de zoevende wieken van deze ventilator kon mijn lichaam in korte tijd en op aangename wijze wennen aan dit vochtige klimaat en had ik bovendien geen last van muggen.
Voor mij was dat nieuw: hoe kan je lichaam nu wennen aan de warmte zonder het warm te hebben? Ik had me nooit gerealiseerd, dat de waaier je lichaam aan het werk zet om je af te koelen. De wind is niet koel, de wind vergemakkelijkt de wijze waarop het lichaam de temperatuur van het lichaam regelt. Je lichaam stelt zich zo in op het nieuwe klimaat maar zonder het zweet over je rug te hoeven voelen stromen.
Muggen?
Muggen houden niet van ventilators en zeker niet van die grote aan het plafond. Muggen zijn namelijk slechte vliegers. Met een beetje wind weten ze al geen raad en geven het op. Bovendien volgen muggen het spoor van je uitgeademde lucht: de kooldioxide is de snelweg van de mug richting je lichaam. De waaier verpest dit feestje van muggen.
De airco als vijand?
Als je in de tropen bent, mijdt je het beste alle airco: die is een vijand van het aangenaam kunnen vertoeven in het land van verblijf, namelijk bijvoorbeeld daar waar de gewone mensen zijn en in de natuur. Elk airco-moment zet je weer een stap terug in het gewenningsproces. En dat niet alleen: het voelt ook onnatuurlijk, het schept afstand met de plek waar je bent.
Al een airco?
Als je al en een luchtkoeling hebt, kun je ‘m natuurlijk gewoon uitzetten maar als je ‘m toch graag wilt gebruiken, kun je toch nog de aanschaf van een of meerdere ventilatoren overwegen. De investering verdien je zo terug. De ventilatoren zorgen ervoor dat airco veel minder hard hoeft te werken en zo bespaar je behoorlijk op je energierekening. Als je alleen een airco gebruikt vanwege de droge lucht die het produceert, is een ontvochtiger in combinatie met een ventilator een aantrekkelijk en voordelig alternatief.
Meer informatie
De beginselen van warmteoverdracht
Citaat uit Principles of Heat Transfer, een artikel Amerikaanse overheid
“Warmte wordt overgedragen van en naar objecten – zoals jij en je huis – via drie processen: geleiding, straling en convectie.
Geleiding is warmte die zich door een vast materiaal verplaatst. Op warme dagen wordt warmte je huis binnengeleid via het dak, de muren en de ramen. Warmtereflecterende daken, isolatie en energiezuinige ramen helpen die warmtegeleiding te verminderen.
Straling is warmte die zich verplaatst in de vorm van zichtbaar en niet-zichtbaar licht. Zonlicht is een voor de hand liggende warmtebron voor huizen. Daarnaast kan niet-zichtbare infraroodstraling met een lage golflengte warmte rechtstreeks van warme voorwerpen naar koelere voorwerpen transporteren. Infraroodstraling is de reden waarom je de hitte van een heet branderelement op een fornuis kunt voelen, zelfs van de andere kant van de kamer. Oudere ramen laten infrarode straling van warme voorwerpen buiten toe in je huis; zonwering kan helpen om deze straling tegen te houden. Nieuwere ramen hebben low-e coatings die infraroodstraling blokkeren. Infraroodstraling brengt ook de warmte van je muren en plafond rechtstreeks naar je lichaam.
Convectie is een andere manier waarop de warmte van uw muren en plafond u kan bereiken. Warme lucht stijgt van nature op, voert de warmte weg van je muren en zorgt ervoor dat het door je hele huis circuleert. Terwijl de warme lucht langs je huid circuleert (en je het inademt), verwarmt het je.”
Koeling van het menselijk lichaam
Bron: Cooling of the Human Body, Engelstalige webstek met veel duidelijke informatie over de overdracht van warmte.
Airco verwarmt de stad
Citaten uit het artikel Aircon turns up the city heat:
“Op dit moment heeft 87 procent van de huishoudens in de VS airconditioning en de VS – dat niet tot de warmere landen behoort – gebruikt meer elektriciteit om koel te blijven dan alle andere landen ter wereld bij elkaar.”
“”Ons werk toont aan dat de stedelijke atmosfeer in hete en droge steden met één graad Celsius lokaal wordt opgewarmd door het gebruik van airconditioning ’s nachts”, zegt Francisco Salamanca, hoofdauteur van het rapport. ” Deze stijging van de buitenluchttemperatuur resulteert op zijn beurt in extra vraag naar airconditioning.”
Onderzoek: plafondventilator kan comfort op de werkplek aanzienlijk verbeteren tegen veel lagere kosten dan airconditioningsystemen
“Volgens het onderzoek kan een eenvoudige plafondventilator het aantal uren buiten de comfortzone in het gebouw aanzienlijk verminderen. Vergeleken met airconditioningsystemen zijn de kosten voor de installatie en het gebruik van ventilatoren veel lager.”
Bron: Study confirms effect of ceiling fans van Architects of Karlsruhe Institute of Technology (KIT)
“Mensen die langskomen denken dat we airconditioning hebben”
Citaat uit een artikel dat niet meer bestaat, Ceiling Fan Hacks: Save Big on Energy Use, van de website The Simple Dollar met veel blije commentaren:
“Ik ben dol op plafondventilatoren! Ik heb er 5 in huis en wil er nog een. We wonen in het noorden van New York en gebruiken de airco nauwelijks. De meeste mensen die langskomen denken dat we airconditioning hebben, maar de ventilatoren werken zo goed…… Ze zijn alemaal minstens 5 jaar oud en werken alsof ze gisteren zijn geïnstalleerd.”
Dit citaat is automatisch vertaald met DeepL. Dit is het origineel:
“Love ceiling fans!! Have 5 in the house, and want another. We live in upstate NY, and hardly use the A/C at all. Most people when they come over think we have central air, but the fans work so well…… They are all at least 5 years old and work as if they were installed yesterday.”
12 procent besparen op je aircokosten
“Hoe koeler je je airco instelt in de zomer, hoe meer energie het apparaat verbruikt. Dit geldt ook voor hoe je je airco gebruikt om je huis warm te houden in de winter. Plafondventilatoren kosten maar een cent per uur om te werken, dus als je je AC-gebruik matig houdt terwijl je plafondventilatoren gebruikt, zul je waarschijnlijk een echt verschil zien in je energierekening.
De gemiddelde kostenbesparing door plafondventilatoren op de juiste manier te gebruiken met een AC-eenheid is ongeveer 12%.”
Aldus de mensen van het bedrijf C & C Heating & Air Conditioning. in het artikel Will a Ceiling Fan Lower My Energy Bill?
5 procent per graad besparen op het energieverbruik van je airco
“Plafondventilatoren verbruiken aanzienlijk minder energie dan airconditioners. Onderzoek van de State of California Air Resources Board concludeerde dat je het energieverbruik van je HVAC met ongeveer 5% per graad Fahrenheit kunt verminderen door de plafondventilator te gebruiken in plaats van de airconditioning.
Vergelijkbare onderzoeken hebben aangetoond dat je de instelwaarde van de temperatuur op de thermostaat met wel 4 graden kunt verhogen en dat je geen verschil voelt als je de plafondventilator in de kamer aanzet.”
[…]
“Probeer je thermostaat 2 graden hoger te zetten en gebruik plafondventilatoren als je het warm begint te krijgen. We durven te wedden dat u aangenaam verrast zult zijn door hoe comfortabel u zich voelt – en blij zult zijn met de energiebesparingen op uw volgende energierekening.”
Deze tips zijn afkomstig van het bedrijf Brody Pennell in staan in het artikel Ceiling Fan vs. AC: Cost Energy Efficiency Compared.
Tips: afkoelen zonder airco
- Leg een koude zakdoek in je nek.
- Laat koud water over je polsen stromen.
- Maak je haar nat.
- Spuit koud water op je lichaam.
- Maak je eigen airconditioning met behulp van een ventilator en ijs.
- Neem een koude douche of bad.
- Doe je ramen en gordijnen overdag dicht.
- Zet ’s nachts je ramen open.
- Vervang je beddengoed door koele lakens.
- Leg je matras op de vloer.
10 van de 14 tips in Zo kun je afkoelen zonder airconditioning, een artikel van WikiHow.
Winkel
CasaFan Ventilatoren is een Duits bedrijf dat al sinds 1984 ventilatoren maakt en verkoopt.
Update 2024: Ik noemde deze winkel omdat ik het, jaren geleden lastig vond om een goede winkel te vinden op dit gebied en ik hier twee goede ervaringen mee had gehad (en verder geen banden). Hoe het aanbod van plafondventilatoren anno 2024 is, weet ik niet.
BesteTips.net 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.